Özel okullaşma trendi her geçen gün yükseliyor. Bugün 7 bin 800 özel okul faaliyette ve özel okulların tüm okullar içindeki payı yüzde 13’ün biraz üzerin çıkmış durumda. Bu büyümeye kalitenin de eşlik etmesi için Kalite Geliştirme Sistemi’ni yakın zamanda hayata geçireceklerini belirten MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Kemal Şamlıoğlu ile özel okulculuğun gelişimi, yakın dönemde planlanan değişiklikler, hedef ve stratejiler üzerine konuştuk.

Özel öğretim sektöründe dönüşüm süreci ve teşvik mekanizmasının oluşumu ile bir yükselme trendi yakalandı. Şu an için eğitim sektöründe özel öğretim kurumlarının yeri ve büyüklüğü hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Özel öğretim kurumlarında özellikle son birkaç yılda dikkat çekici bir büyümenin olduğu aşikâr. Bu büyümede Hükümetimizin ve Bakanlığımızın ortaya koyduğu iradenin önemli bir rolü var. Dershanelerin dönüşüm programına alınmasıyla özel okulculuk alanında önemli gelişmeler oldu. Dershanelerin özel öğretim kurumlarına dönüşme sürecinde 1.225’i ortaöğretim kurumu olmak üzere toplam 1.471 dershane, özel okula dönüşerek faaliyete başladı. Bunun yanı sıra birçok dershane de; başta muhtelif kurs olmak üzere, etüt eğitim merkezi ve diğer özel öğretim kurumlarına dönüştü.
Özel okullaşmadaki trendi daha iyi görmek için son 15 yılın verilerine bakmakta fayda var. Örneğin; 2001-2002 eğitim öğretim yılında 1.887 özel okul bulunmaktaydı ve bu toplam okulların içerisinde yüzde 3,72’ye tekabül etmekteydi. Bugün itibariyle 7.800 özel okul faaliyete bulunuyor ve özel okulların tüm okullar içerisindeki oranı yüzde 13,05’e ulaşmıştır.
Özel öğretim kurumlarının sayısal olarak büyümesi yanında nitelik olarak da gelişmesi için çok yönlü çalışmalar yürütmekteyiz. Okullarımızın ve kurumlarımızın standartlarının yükseltilmesi amacıyla mevzuatın statik değil, ihtiyaca cevap verecek şekilde güncellenmesine önem veriyoruz. Ayrıca özel okullarımızda kalitenin artırılmasına yönelik hazırladığımız Kalite Geliştirme Sistemi ile sivil inisiyatifin de sürecin içerisinde olduğu bir model üzerinde çalışıyoruz, son aşamaya geldik. Kalite Geliştirme Sistemi’nin uzun vadede teşvik sistemiyle iç içe geçirerek bir bütünlük oluşturmayı hedefliyoruz. Bütün bu çalışmaları yaparken sivil toplum ayağını ihmal etmiyor ve yaptığımız çalışmaların her aşamasında özel öğretim derneklerimizle işbirliği içerisinde süreci yürütüyoruz. Ayrıca bu modelle, okulların rekabete dayalı denetim talep eden bir mekanizmayla daha da güçleneceğini düşünüyoruz. 

1 MİLYAR 693 MİLYON TL TEŞVİK ÖDENDİ
Özel öğretim teşviklerinin yarattığı etkileri ve gelinen aşamayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Eğitim ve öğretim desteği uygulamasıyla, sadece özel okulculuğun büyümesi değil, aynı zamanda devlet okullarımızın yükünün de hafifletilmesi amaçlandı. Bu teşvik sayesinde özel okullarda eğitim görme olanağı bulunmayan birçok alt ve orta gelir düzeyine sahip ailelerin çocuklarının özel okullarda eğitime erişimleri kolaylaştırılmış oldu. OECD’nin “Evrensel Temel Beceriler Raporunda” Türkiye’de eğitimin gelişiminden ve olumlu değişimlerden bahsedilirken eğitim ve öğretim desteğine de güçlü bir vurgu yapıldığını görüyoruz. Şunu özellikle belirtmek isterim ki; özel okulculuğun daha da güçlenmesi için teşvik sistemi uzun vadede etkili bir şekilde devam edecektir.

5580 Sayılı Kanun kapsamında 2014-2015 eğitim öğretim yılından itibaren özel okullarda öğrenim gören öğrencilere eğitim ve öğretim desteği ödemesi yapıyoruz. 2015-2016 eğitim öğretim yılında toplam 336.124 öğrenci eğitim öğretim desteğinden yararlandı. Teşvik uygulamasına başladığımız günden bu yana toplam 394.723 öğrencimize eğitim ve öğretim desteği vermiş olduk. Bu öğrencilerimiz adına özel okullara toplam 1.693.367.487,50 TL’lik ödeme yaptık.
2016-2017 eğitim öğretim yılında özel okullarda öğrenim gören/görecek 75.000 öğrenciye ilk defa eğitim ve öğretim desteği vereceğiz. Daha önceki yıllarda destek almaya hak kazanan öğrencilerle birlikte 2016-2017 eğitim ve öğretim yılı itibarıyla toplamda 340.000 öğrenci eğitim ve öğretim desteğinden faydalanmış olacak. Okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören 6 bin öğrenci için 2.860 TL, ilkokullarda 15 bin öğrenci için 3.440 TL, ortaokullarda 15 bin öğrenci için 4.000 TL, temel lise dışındaki ortaöğretim okullarında öğrenim gören 15 bin öğrenci için 4.000 TL ve temel liselerde öğrenim gören 24 bin öğrenci için 3.440 TL olmak üzere toplamda 75.000 öğrencimize bu yıl teşvik vereceğiz.

Dönüşüm süreci ile başlayan dönemden bugüne özel öğretim sektöründe ne gibi farklılaşmalar yaşandı? Temel lise ve diğer kurumlarda beklenen sonuçlar elde edilebildi mi?
Dönüşüm programı kapsamında açılan 1.471 okula öğrencilerimizin talebi oldukça iyi görünüyor. Sadece, temel liselere 2015-2016 eğitim öğretim yılında yaklaşık 200.000 öğrenci kaydoldu. Dönüşen bu kurumlar sayesinde uzun yılların birikimi ve emeği de özel okulculuğa dahil edilmiş oldu. Dershanelerde görev yapan ve belli bir birikime sahip binlerce eğitim personelimiz özel okullarda eğitim öğretim faaliyetlerine devam etmektedir.

ÖZEL OKULLAR ZENGİN VE FARKLI PROGRAMLAR UYGULUYOR
Özel okulların eğitim sistemimize yaptığı katkılardan bahsedebilir misiniz? Özel okulların ülkemiz açısından yarattığı en büyük değer nedir? 
Özel okullarımız, eğitim sistemimize dinamik yapıları sayesinde önemli katma değerler kazandırıyor. Özel okullarımız, ihtiyaca göre program geliştirip, gerekli onayları alarak program açısından önemli bir zenginlik ve farklılık üretmektedirler. Bu bağlamda çok sayıda program geliştirilmiş ve okullarımızda uygulamaya konulmuştur. Son dönemde, okul öncesi eğitim kurumları ve ilkokul birinci sınıflar için Genel Müdürlüğümüzce hazırlanan İngilizce programları onaylanarak okullarımızın hizmetine sunuldu. Ayrıca önümüzdeki süreçte de halen çalışmaları devam eden birçok program okullarımızın hizmetine sunulmuş olacak.
Özel kurumlarımız/okullarımız sayesinde önemli bir istihdam alanı da oluşmaktadır. Örneğin sadece özel okullarımızda yaklaşık 140.000 eğitim personeli görev yapmaktadır. Bu sayı iki yıl öncesinde 75.000 civarındaydı. 22.105 özel öğretim kurumumuzda çalışan yönetici, öğretmen ve diğer personelin toplamını dikkate aldığımızda özel öğretim kurumlarının önemli bir istihdam alanı olarak büyük bir imkan barındırdığını söyleyebiliriz. Ayrıca kamu hizmeti üreten özel okullarımız devlet okullarının yükünü alma noktasında da önemli bir görevi üstlenmiştir. Daha iki yıl öncesine kadar özel okullarda 661.324 öğrenci kayıtlı iken; 2015-2016 eğitim öğretim yılında 1.165.000 öğrenci özel okullarda eğitim görmüştür. 

ÖZEL OKULLARDA HEDEF YÜZDE 15
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü olarak özel okulculuğun oranının artması, özel okullarda kalitenin yükselmesi ve özel okulların sorunlarına çare üretilmesi konularında yaptığınız çalışmalar nelerdir?
Öncelikle Bakanlığımızın, özel okulculuğun büyümesi noktasında önemli bir iradesi var. Halihazırda öğrenci bazında yüzde 7,6 olan oranı 2023’e kadar yüzde 15’e taşıma hedefimiz bulunuyor. Uygulanmakta olan teşvik sistemi ile de bu durum desteklenmektedir. Ayrıca, Organize Sanayi Bölgelerinde açılmış özel mesleki teknik eğitim okullarımızda öğrenim gören tüm öğrencilerimize destek veriyoruz. Bu okullarımıza 2012-2013 eğitim öğretim yılından itibaren toplam 148.989.001 TL eğitim ve öğretim desteği ödemesi yaptık.
Buna ilaveten 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren organize sanayi bölgeleri dışında açılan özel mesleki ve teknik eğitim okullarımızın belirli alanlarında öğrenim gören öğrencilere 4.270 TL ile 6.675 TL arasında destek ödemesi yapacağız. Organize sanayi bölgelerinde ve sanayi bölgeleri dışında açılan özel mesleki ve teknik liselere verilen destek ile eğitim-istihdam ilişkisine dayalı bir eğitim modelini geliştiriyoruz. Bu sayede öğrenciler pratik uygulaması olan bir eğitim alıyorlar ve mezun olduklarında da doğrudan meslek hayatına atılabiliyorlar. Aynı zamanda uygulanan bu modelle sanayi-eğitim ilişkisine dayalı bir modeli de oluşturmuş oluyoruz. Herhangi bir sanayi alanında yatırım yapan bir yatırımcı yatırım yaptığı alan ile ilgili mesleki bir özel okul kurabilecek ve kendi personelini yetiştirebilecektir.

KAPANAN OKULLARDAN DAHA FAZLASINI AÇACAĞIZ
15 Temmuz sürecinden en çok eğitim sektörünün etkilendiğini görüyoruz. Kapanan okullar ve eğitim kurumlarının sektöre etkileri neler olacak? Bu konuda Bakanlığın kısa ve orta vadede önlemleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?
667 sayılı KHK kapsamında 1.029 özel okul, 835 özel yurt ve 301 diğer özel öğretim kurumu olmak üzere toplam 2.165 kurumun kapatma işlemlerini gerçekleştirdik. Kapatılan özel okullarımızın büyük bir bölümü 2016-2017 eğitim öğretim döneminde devlet okulu olarak milletimizin hizmetinde olacak. 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren de yeni 702 özel okul açmış olduk. Açılış süreçlerimiz devam etmekte olup yaklaşık 800 özel okulumuz 2016-2017 eğitim öğretim yılında öğrencilerimizin hizmetinde olacak inşaallah. Özel okullarımızın kontenjanları noktasında bir sorunumuz bulunmuyor. Kapanan okullardan daha fazlasını kısa ve orta vadede milletimizin hizmetine sunacağız.

DAHA SİVİL BİR ÖZEL OKULCULUK KURULACAK
Özel öğretim kurumları kamu hizmeti üreten nitelikli kurumlardır. Özellikle eğitimde özel öğretimin payının artırılması noktasında çalışmalarımız artarak devam edecektir. Özel okulculuğun kârlılığını artırarak kaliteyi yakalama ve nitelikli hizmet üretme amacıyla mevzuatımızda gerekli düzenlemeleri yapmayı planlamaktayız. Daha sivil bir özel okulculuk ve talep edilen denetimde eğitim süreçlerinin niteliğinin öne çıktığı bir mekanizmayı kuracağımıza inancım tamdır.

Bakanlığımızın 2019 Stratejik planında özel okul oranları okul öncesinde yüzde 23, ilkokullarda yüzde 6, ortaokullarda yüzde 7 ve ortaöğretimde yüzde 12 olarak belirlendi. Bu hedefleri yakalamak için gerekli düzenlemeler ve alan taramaları Genel Müdürlüğümüzce titizlikle yürütülmektedir.